ZWRÓCIŁEM SIĘ O POMOC DO PRAWNIE.PL

Grupa BIZNES POLSKA www.biznes-polska.pl utworzyła serwis prawnie.pl - nowoczesną bazę informacji prawnych, dzięki której można „znaleźć rozwiązania wobec problemów natury prawnej nurtujących w wielu życiowych aspektach osobistych jak i zawodowych”. Przed wykupieniem abonamentu, można z serwisu korzystać bezpłatnie 14 dni i zadać wtedy pytanie. Skorzystałem z tej okazji i swój problem sformułowałem tak:

„Jesteśmy związkiem bez ślubu. 05.10.09 urodziło nam się dziecko. Ja jestem osobą wolną, partnerka rozwiedzioną 12.01.09 (uprawomocnienie w lutym). Według Kodeksu Rodzinnego ponieważ nie upłynęło 300 dni od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego do narodzin dziecka,
to zdaniem urzędnika USC tylko pozew do sadu może dać naszemu dziecku nasze(moje) nazwisko,
a nie byłego męża. Moim zdaniem KR dopuszcza przyjęcie oświadczenia o ojcostwie i załatwienie sprawy w USC bez konieczności pozwu w sadzie. A jak Państwa zdaniem?”


Serwis prawnie.pl jest naprawdę dobrze prowadzony – natychmiast otrzymałem odpowiedz, że pytanie jest przyjęte. Informowano mnie co się dzieje z tematem. I szybko otrzymałem odpowiedź. Cytuje ją w całości. Dla osób nie lubiących prawnego slangu zapraszam do mojego późniejszego komentarza na ten temat, gdzie już łopatologicznie tłumaczę jaką odpowiedz dostałem i co z tego dla sprawy wynika.
Opinia prawna serwisu prawnie.pl :
Data: 2009-11-02   
Odpowiadając na zadane pytanie należy na wstępie wskazać, że w myśl art. 62 Kodeksu rodzinnego
i opiekuńczego
„§ 1. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.
§ 2. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża.
§ 3. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa."
Z powyższego wynika, że jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania małżeństwa (małżeństwo ustaje między innymi w chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego) to domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki.
Powyższe nie może być rozpatrywane w oderwaniu od przepisu art. 88 k. r. i o. w myśl którego „§ 1. Dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków. Jeżeli małżonkowie mają różne nazwiska, dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach. Małżonkowie mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
§ 2. Oświadczenia w sprawie nazwiska dziecka są składane jednocześnie z oświadczeniami o nazwiskach, które będą nosić małżonkowie. Jeżeli małżonkowie nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca.
§ 3. Przy sporządzeniu aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodne oświadczenia o zmianie wskazanego przez nich nazwiska dziecka albo oświadczenia, o których mowa w § 1, jeżeli nazwisko dziecka nie zostało przez nich wskazane.
§ 4. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio do nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po urodzeniu się dziecka. Do zmiany nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po ukończeniu przez dziecko trzynastu lat, jest potrzebna jego zgoda."Jeżeli zachodzi domniemanie, iż dziecko pochodzi od męża matki, to dziecko nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków. Wobec powyższego w chwili obecnej zgłoszenie dziecko do urzędu stanu cywilnego spowoduje wpisanie do aktu urodzenia dziecka nazwiska byłego męża matki dziecka w związku z zachodzącym domniemaniem, o jakim mowa była powyżej.
Dlatego też, aby osiągnąć cel w pytaniu wskazany, tj. aby dziecko nosiło nazwisko ojca, nie zaś nazwisko byłego męża matki należałoby obalić domniemanie, iż dziecko pochodzi od męża matki. Aby powyższe osiągnąć należy wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa. Zaprzeczenie ojcostwa następuje przez wykazanie, że mąż matki nie jest ojcem dziecka. Powództwo takie może wytoczyć zarówno mąż matki, jak
i matka dziecka.
Zgodnie z przepisem art. 69 k. r. i o. „§ 1. Matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża w ciągu sześciu miesięcy od urodzenia dziecka.
§ 2. Matka powinna wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko mężowi i dziecku,
a jeżeli mąż nie żyje - przeciwko dziecku."
Następnie należy zwrócić uwagę na przepis art. 72 k. r. i o.  „§ 1. Jeżeli nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki, albo gdy domniemanie takie zostało obalone, ustalenie ojcostwa może nastąpić albo przez uznanie dziecka przez ojca ojcostwa albo na mocy orzeczenia sądu."
Powyższe wskazuje, iż w sytuacji, gdy domniemanie, o jakim mowa powyżej zostanie obalone, to ustalenie ojcostwa może nastąpić przez uznanie dziecka przez ojca ojcostwa albo na mocy orzeczenia sądu.
Uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna. Kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym złożyć oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa przepisy regulujące obowiązki i prawa wynikające z uznania, przepisy o nazwisku dziecka oraz różnicę pomiędzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka. Kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa, jeżeli uznanie jest niedopuszczalne albo gdy powziął wątpliwość co do pochodzenia dziecka. Uznanie ojcostwa może nastąpić także przed sądem opiekuńczym,
a za granicą również przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich są obywatelami polskimi.
W rezultacie, po obaleniu domniemania wskazującego, że ojcem dziecka jest mąż matki,
a następnie na skutek uznania dziecka należy zwrócić uwagę na art. 89 k. r. i o., w którym ustawodawca wskazuje, że „Jeżeli ojcostwo zostało ustalone przez uznanie, dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki
z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Do zmiany nazwiska dziecka, które w chwili uznania już ukończyło trzynaście lat, jest potrzebna jego zgoda."
Reasumując powyższe należy przychylić się do stanowiska, które podtrzymuje urzędnik stanu cywilnego,
o jakim mowa w pytaniu. Otóż w sytuacji, gdy zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki (chociaż w tym wypadku już były mąż), to dziecko nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków, czyli w tym wypadku byłego męża matki dziecka. Wobec powyższego dopiero obalenie powyższego domniemania na drodze sądowej, poprzez wytoczenie powództwa o zaprzeczenie ojcostwa męża matki spowoduje możliwość bądź uznania dziecka bądź ustalenie ojcostwa na mocy orzeczenia sądu. Jeżeli zaś ojcostwo zostanie ustalone przez uznanie to dziecko nosić będzie nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa.
Na poparcie powyższego warto przywołać wyrok SN z dnia 19 kwietnia 1978 r., III CRN 56/78,
w którym SN wskazał, że uznanie dziecka bądź ustalenie ojcostwa na mocy orzeczenia sądu, może nastąpić tylko wtedy, gdy nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki. Warto także zwrócić uwagę, że w uchwale całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1952 r., C. Prez. 166/52, OSN 1953, nr II, poz. 31, czytamy: Sądowe ustalenie ojcostwa jest niedopuszczalne (...) gdy matka dziecka w czasie urodzenia pozostawała w związku małżeńskim albo gdy dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, tj. gdy istnieje domniemanie, że dziecko pochodzi od męża matki. Domniemanie takie może być obalone jedynie w drodze powództwa o zaprzeczenie ojcostwa (...)
i dopiero w razie uwzględnienia takiego powództwa prawomocnym wyrokiem staje się możliwe sądowe ustalenie ojcostwa, tj. stwierdzenie w wyroku, że ojcem jest inna osoba.
PODSTAWA PRAWNA
    * Art. 62, 67, 69, 72, 73, 88, 89 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964r., Nr 9, poz. 59 z późn. zm.)